Waluta a podatki. Kiedy i za co trzeba płacić? | DobryKantor.pl

Podatek od towaru i usług – VAT

Transakcje dotyczące sprzedaży i zakupu walut obcych są zwolnione z podatku VAT. Zapis ten reguluje artykuł 43 ustęp 1 punkt 7 ustawy o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.):

„Zwalnia się od podatku: transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych, jako prawny środek płatniczy”.

Dotyczy to również usług takich jak przelewy, wpłaty i wypłaty związane z obsługą wymiany walut. Tak więc wymiana walut w kantorze internetowym, czy stacjonarnym będzie wolna od podatku VAT.

Zakup i sprzedaż monet i banknotów kolekcjonerskich (posiadających wartość numizmatyczną) podlegają opodatkowaniu VAT – reguluje to wspomniana wyżej ustawa:

”z wyłączeniem banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane, jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną”

Podatek dochodowy od osób fizycznych.

W myśl obowiązujących przepisów każdy dochód, który nie jest wymieniony w aktualnie obowiązującej ustawie jako niepodlegający opodatkowaniu, wiąże się z koniecznością opłacenia od niego podatku dochodowego. Oznacza to, że jeśli kupimy walutę (np. wyjeżdżając na wakacje), a później sprzedamy ją po lepszym kursie, od różnicy pomiędzy kursem sprzedaży, a zakupu powinniśmy zapłacić podatek według obowiązującej nas skali podatkowej. W praktyce urząd skarbowy nie zajmuje się pojedynczymi przypadkami wymiany walut.

Co innego, jeśli osoba fizyczna wymienia często i dużo, a jej działania mają charakter profesjonalny i zorganizowany. Fiskusa nie będzie wtedy interesowało, czy osoba ta prowadzi działalność, czy nie, ważny będzie fakt, że jej działania mają znamiona działalności gospodarczej i w przypadku udowodnienia przez urzędników osiągniętych zysków zostanie od nich naliczony podatek dochodowy według skali podatkowej dla osób fizycznych.

Podatek dochodowy w firmie

Z Ustawy o PIT wynika, że przychodem (bądź kosztem) są również różnice kursowe powstałe na skutek wykonanych transakcji wymiany walut. W trakcie trwania roku obrotowego firma może osiągnąć zysk lub stratę odpowiednio dokonując odliczeń lub opłacając należny podatek. Jednakże z chwilą składania rocznego zeznania PIT trzeba dokonać ostatecznego rozliczenia minionego roku podatkowego. Uzyskany w ten sposób dochód kwalifikujemy jako przychody z innych źródeł.

Nie ma znaczenia, czy wymiany walut dokonywaliśmy za pośrednictwem kantoru internetowego, banku, czy kantoru stacjonarnego. Kluczowe jest właściwe rozliczenie kosztów i przychodów, bez znaczenia, jaki pośrednik był w to zaangażowany.

Waluta obca pojawia się w firmie najczęściej w przypadkach:

• Zakupu lub sprzedaży w kantorze internetowym, banku lub kantorze stacjonarnym,
• zakupu towarów lub usług w walucie obcej,
• wynagrodzenia za wykonane usługi lub sprzedany towar w walucie obcej.

W każdym z tych przypadków obowiązkiem firmy jest dokonanie odpowiednich księgowań i przeliczeń na potrzeby urzędu skarbowego. Poniżej znajdziecie kilka najważniejszych reguł dotyczących wymiany waluty w firmie:

• Kosztem uzyskania przychodu są wszystkie opłaty i prowizje związane z wymianą waluty. Warunkiem koniecznym jest osobne wyszczególnienie ich na fakturze lub rachunku dotyczącym wymiany. Przykładem mogą być opłaty bankowe za przelew, wpłatę lub wypłatę gotówki, prowizję za wymianę na niektórych platformach oferujących wymianę społecznościową, czy prowizje w niektórych kantorach stacjonarnych.
• Wartość zakupionej lub sprzedanej waluty trzeba zewidencjonować po kursie z faktury bądź rachunku, jeśli do transakcji doszło za pośrednictwem kantoru internetowego, banku lub kantoru stacjonarnego. W tym przypadku wymiana elektroniczna znacznie ułatwia prowadzenie takiej ewidencji, oferując możliwość sprawdzenia archiwalnych transakcji – wymieniając gotówkę w kantorze, zawsze należy upomnieć się o odpowiedni dokument.
• Fakturę za zagraniczne zakupy lub towar, czy usługę sprzedaną zagranicznemu kontrahentowi należy zewidencjonować po kursie średnim NBP ogłoszonym na koniec ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego (dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później jednak niż dzień wystawienia faktury lub uregulowania należności).
• Sprzedaż waluty niesie ze sobą obowiązek obliczenia różnic kursowych i w zależności od tego, czy były dodatnie, czy ujemne zakwalifikowania ich jako przychodu lub kosztu prowadzenia działalności gospodarczej.

Jak obliczać różnice kursowe

Samo udokumentowanie wpływów i wypływów waluty oraz przeliczenie wartości tych transakcji na polskie złote nie wyczerpuje obowiązku podatkowego. Konieczne jest jeszcze rozliczenie wspomnianych wcześniej różnic kursowych. Poniżej przedstawimy ogólny zarys trzech podstawowych metod ich ewidencjonowania:

• Metoda FIFO (z ang. first in, first out) – Obliczając różnicę pomiędzy kursem kupna i sprzedaży najpierw bierzemy pod uwagę kurs waluty kupionej (i do tej pory nierozliczonej) jak najwcześniej.
• Metoda LIFO (z ang. last in, first out) – Obliczając różnicę pomiędzy kursem kupna I sprzedaży najpierw bierzemy pod uwagę kurs waluty kupionej (i do tej pory nierozliczonej) jak najpóźniej.
• Metoda AVCO (z ang. average cost) – Do rozliczenia różnicy używamy średniego kursu ze wszystkich walut znajdujących się na rachunku.

W praktyce ze względu na to, że prawo podatkowe jest w tej kwestii dosyć skomplikowane, zalecamy aby ewidencję kursów walutowych prowadziło biuro rachunkowe. Każda z opisanych metod ma swoje zalety i wady, tak więc wybór tej właściwej może spowodować powstanie innej końcowej sumy bilansowej, a co za tym idzie innego wyniku finansowego.

Artykuł 24c Ustawy o PIT

Poniżej przytaczamy w całości treść fragmentu ustawy mówiący o różnicach kursowych:

"1. Różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3.

2. Dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:

• przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej we-dług faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
• poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
• otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;
• kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;
• kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

3. Ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:

• przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej we-dług faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
• poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
• otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;
• kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;
• kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

4. Przy obliczaniu różnic kursowych, o których mowa w ust. 2 i 3, uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach, a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

5. Jeżeli faktycznie zastosowany kurs waluty, o którym mowa w ust. 2 i 3, jest wyższy lub niższy odpowiednio o więcej niż powiększona lub pomniejszona o 5% wartość kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień faktycznie zastosowanego kursu waluty, organ podatkowy może wezwać strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających zastosowanie kursu waluty. W razie niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają zastosowanie faktycznego kursu waluty, organ podatkowy określi ten kurs opierając się na kursach walut ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski.

6. Przez średni kurs ogłaszany przez Narodowy Bank Polski, o którym mowa w ust. 2 i 3, rozumie się kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu lub poniesienia kosztu.

7. Za koszt poniesiony, o którym mowa w ust. 2 i 3, uważa się koszt wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), a za dzień zapłaty, o którym mowa w ust. 2 i 3, dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności.

8. Podatnicy wyznaczają kolejność wyceny środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej, o której mowa w ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3, według przyjętej metody stosowanej w rachunkowości, której nie mogą zmieniać w trakcie roku podatkowego.

9. Przepisy ust. 2 pkt 4 i 5 oraz ust. 3 pkt 4 i 5 stosuje się odpowiednio do kapitałowych rat kredytów (pożyczek).

10. Zasady ustalania różnic kursowych określone w ust. 1–9 stosują podatnicy prowadzący działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej."